مهم‌ترین آثار کارتونیست‌های ایران در روز‌های پیروزی انقلاب اسلامی (۱) | پایان شاه

مجید ادیبی | شهرآرانیوز - مبارزات مردم ایران اسلامی در سال‌هایی که امام خمینی (ره) پرچمدار قیام مردمی علیه رژیم سرسپرده و دیکتاتور پهلوی بود، نقطه عطفی در تاریخ ایران به شمار می‌رود. بی شک این قیام مردمی برای شکستن هیمنه طاغوت زمان، با همراهی و همدلی اقشار مختلف مردم، معنایی شگرف به خود گرفت.

در روز‌هایی که شکوفه‌های امید و آزادی در زمستان سرد و سخت استبداد حکومت پهلوی جوانه می‌زد، مردم با پیروی از رهبری دینی، فعل خواستن را در باشکوه‌ترین شکل ممکن به تحقق رساندند و تاج وتخت ظلم و تباهی را به زیر کشیدند. در این میان، روزنامه نگاران و هنرمندان نیز بخشی از این دریای خروشان قیام مردم مسلمان ایران بودند.

نمونه‌های بسیاری از هنرنمایی و کنشگری کارتونیست‌های ایرانی وجود دارد که با قلمشان سلاح به دست گرفتند و با خلق آثاری بی بدیل، چهره پوشالی طاغوت را به رخ کشیدند.

به مناسبت آغاز دهه فجر انقلاب اسلامی، تعدادی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین آثار کارتونیست‌های ایران که در روز‌های پیروزی انقلاب اسلامی در مطبوعات کشور منتشر می‌شد و اکنون به حافظه تاریخی ایرانیان تبدیل شده اند، در ستون «کارتون شهر» بازنشر می‌شود.

آرزویی که برآورده شد

استاد جواد علیزاده، کارتونیست نامدار کشورمان، در روز‌های پیروزی انقلاب اسلامی و به ویژه در بهمن ۱۳۵۷، نقشی پررنگ در مبارزات مردم ایران داشت و با آثارش، برگی پرافتخار در تاریخ مطبوعات ایران رقم زد. یکی از آثار شاخص و ماندگار این هنرمند، کاریکاتوری است از چهره محمدرضا پهلوی که با نام «پایان» در بهمن ۱۳۵۷ در روزنامه کیهان منتشر شد.

روایت علیزاده از این طرح، خواندنی است: «تقریبا همه کاریکاتوریست‌ها آرزویشان این بود که بتوانند کاریکاتوری از چهره شاه بزنند؛ وقتی انقلاب شد، این آرزو برآورده شد و همه ما یک تصویر ذهنی از شاه داشتیم و توانستیم این طرح‌ها را به شکل کاریکاتور ارائه کنیم. این طرح در زمان پیروزی انقلاب در روزنامه کیهان چاپ شد.

مفهوم پایان، بیشتر در ارتباط با فیلم‌های سینمایی موضوعیت داشت و من نیز می‌خواستم بگویم شاه به پایان دوره اش رسیده است. برخی‌ها وقتی این کاریکاتور‌ها چاپ شد، به ما می‌گفتند که شاه برمی گردد و هراس داشتند. من این کار را با روان نویس پنتل ژاپنی کار کردم. هنوز دوره کار کردن با راپید شروع نشده بود. این طرح‌ها خیلی زود جای ثابتی در روزنامه پیدا کرد و از صفحات داخلی (صفحه افکار عمومی) به صفحه آخر روزنامه منتقل شد که هنوز این سنت در بعضی از روزنامه‌ها تکرار می‌شود.»